Niejednokrotnie zdarza się, iż chcemy, aby po naszej śmierci określona rzecz czy prawo, załóżmy własność naszej nieruchomości przeszła na własność konkretnej osoby, najczęściej członka najbliższej rodziny, choć nie zawsze i niekoniecznie. Sporządzamy testament, który formułujemy tak, aby wynikało z niego, iż naszą wolą jest, by np. nasze mieszkanie z chwilą naszej śmierci nabyła nasza ukochana wnuczka Anna…
W zamyśle ma to to ukrócić ewentualne waśnie potencjalnych spadkobierców i uprościć podział majątku spadkowego. Cel słuszny, ale jak go zrealizować?
Ważna jest forma testamentu. Jak wiadomo testament nie musi być sporządzony w formie aktu notarialnego. Można spisać testament holograficzny, czyli własnoręczny, bez udziału notariusza. W zależności od formy testamentu różnie sytuacja się ukształtuje.
Jeśli testament, z którego treści nie wynika powołanie do spadku, a jedynie wola nabycia własności naszego mieszkania przez konkretną osobę z chwilą naszej śmierci, zostanie sporządzony w formie aktu notarialnego, to przy spełnieniu pozostałych warunków ustawowych, o co notariusz zapewne zadba, efekt zostanie osiągnięty. Mamy wówczas do czynienia z tzw. zapisem windykacyjnym. Oznacza to, iż faktycznie dana osoba z chwilą otwarcia spadku, czyli śmierci spadkodawcy nabywa prawo własności bez konieczności spełnienia dodatkowych przesłanek. Ponadto przedmiot zapisu windykacyjnego nie wchodzi do spadku dziedziczonego przez spadkobierców!
Zupełnie inaczej kształtuje się sytuacja, gdy wolą spadkodawcy jest co prawda, aby jego mieszkanie po śmierci nabyła wnuczka Anna, ale testament nie ma formy aktu notarialnego. Wówczas, mimo iż wola spadkodawcy jest taka sama, z uwagi na formę testamentu nie mamy do czynienia z zapisem windykacyjnym. Bowiem zapis windykacyjny możliwy jest tylko w testamencie notarialnym!
Z czym zatem mamy do czynienia przy testamencie własnoręcznym? Z zapisem zwykłym.
Czy jest jakaś różnica? Tak i to niebagatelna. W takiej sytuacji bowiem zapisobiorca (wnuczka Anna) nie nabywa z chwilą śmierci spadkodawcy własności mieszkania, jak przy zapisie windykacyjnym, a nabywa jedynie roszczenie do spadkobiercy o przeniesienie prawa własności tego mieszkania. To znaczy, że może żądać od spadkobiercy przeniesienia własności nieruchomości co będzie wymagało zawarcia odpowiedniej umowy przenoszącej własność.
Sporządzając testament rozważmy zatem nie tylko jego treść, ale i formę.